Dach fary w Gubinie zostanie odbudowany z dofinansowania z Polskiego Ładu? Burmistrz Bartczak mówi, że urząd będzie walczył o dotację

Fara w Gubinie jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków w regionie. Kościół został zniszczony podczas II wojny światowej i do dziś nie udało się go odbudować, poza jedną wieżą, która służy obecnie turystom oraz jako miejsce niektórych wydarzeń organizowanych przez Gubiński Dom Kultury.

O odbudowie fary w Gubinie mówi się od bardzo dawna. Konkrety zarysowały się w 2005 roku. Ówczesny proboszcz parafii pw. Trójcy Świętej ks. Zbigniew Samociak wstawił się za odbudową kościoła. Wtedy też powołano do życia polską fundację "Fara Gubińska Centrum Spotkań Polsko - Niemieckich" i niemieckie Stowarzyszenie Wspierające odbudowę fary.

W połowie 2007 roku odbudowano kopułę wieży kościoła. W tym samym roku wykonano remont korony murów, a wcześniej oczyszczono wnętrze kościoła, wywożąc setki ton gruzu. Kolejne lata powoli a systematycznie przywracają obiekt do życia. W latach 2011-2012 wykonano w wieży nowe betonowe stropy, także metalowe schody. W 2011 na wieży zamontowano nowe okna.

Plany były jednak znacznie bardziej ambitne. W 2013 roku powstał projekt odbudowy Gubińskiej Fary ze szklanym dachem. Pojawiły się też wizualizacje zmodernizowanego zabytku.

Według projektu odbudowana fara miała być stalową konstrukcją obłożoną specjalnym materiałem i elementami przeziernymi. Dach powstałby z lekkiej, półprzezroczystej membrany, takiej, jaką stosuje się np. na stadionach i halach. W środku miałyby powstać biura, a nawet sala koncertowa. Miałoby to być centrum kultury. Przy tworzeniu projektu szacowało się koszty na 40 mln zł. Ale ten powstał prawie 10 lat temu, więc na pewno koszty wzrosły...

Od dłuższego czasu nie mówiło się głośno o remoncie fary. W Gubinie są większe potrzeby, obecnie miasto skupia się na dużych inwestycjach sportowych (dokończenie hali sportowej i modernizacja stadionu miejskiego). Wydawałoby się, że odbudowa gubińskiego zabytku jest daleko na liście rzeczy do zrobienia. Burmistrz Gubina, Bartłomiej Bartczak przyznaje jednak, że prace na farze mogą ruszyć szybciej niż spodziewają się mieszkańcy.

- W kolejnej edycji Polskiego Ładu dofinansowania będą dotyczyły zabytków. W Gubinie mamy kilka obiektów zabytkowych, które czekają na remont. Fara jest wśród nich. Wkrótce wybierzemy zabytki, które znajdą się w naszych wnioskach, ale fara jest jednym z faworytów - mówi Bartczak.

Jest jednak jeden problem. Maksymalne dofinansowanie, jakie będzie można pozyskać w najbliższej edycji Polskiego Ładu wynosi 3,5 mln zł. Przy szacowanych kosztach odbudowy fary, to zdecydowanie za mało.

- Dlatego chcielibyśmy przedstawić np. projekt, dotyczący samego odbudowania dachu - informuje burmistrz Gubina. - Jeśli byłoby to możliwe, to w Polskim Ładzie zawnioskowalibyśmy o pozyskanie pieniędzy na wkład własny do projektu w nowym programie Interreg. W ten sposób moglibyśmy przykładowo pozyskać w sumie ok. 13-14 mln zł, co pozwoliłoby na wykonanie konkretnych prac na naszym zabytku.

B. Bartczak dodaje, że opisywane wyżej działania są na wstępnym etapie. - Musimy poczekać, aż nowe programy ruszą i zobaczymy jakie mamy możliwości - podkreśla. - Jesteśmy przygotowani i mamy nadzieję, że uda się pozyskać pieniądze na częściową odbudowę fary.

Z pomocą Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Gubińskiej przybliżamy historię kościoła farnego w Gubinie.

- Centralnym punktem miasta, a zarazem jego najokazalszym zabytkiem jest ruina kościoła farnego - mówi Stefan Pilaczyński, prezes SPZG. - Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z roku 1324. Wówczas Gubin był jednym z największych miast handlowych śląsko-łużyckich. Kościół zbudowano w stylu romańskim, w formie trójnawowej bazyliki. Na skutek uszkodzeń po trzęsieniach ziemi w XIV wieku ze względu na bezpieczeństwo został rozebrany, a na jego miejscu rozpoczęto budowę nowego gotyckiego kościoła - halowego z sześciokondygnacyjną, prostokątną wieżą z kruchtą. Ruiny tegoż stoją do dzisiaj.

Budowa kościoła trwała bardzo długo, bo ciągnęła się aż... przez 38 lat! - Wciąż były przerwy - pożary i drożyzna nie sprzyjały gotowości do pomocy ze strony mieszkańców - wyjaśnia Pilaczyński.

Pierwszy etap to budowa kościoła w części wschodniej. Drugi rozpoczęto w roku 1519 wzniesieniem 61-metrowej wieży (zakończonym w 1557 r.), a w 1594 wykończono wnętrze. Ostateczny kształt i wystrój architektoniczny kościół otrzymał w 1844 roku.

Fara największą (60 m długości, 30 m szerokości), najpiękniejszą i najwyższą budowlą sakralną na Dolnych Łużycach z 1200 miejscami siedzącymi. Po stronie południowej (kościoła) od 1883 roku znajdowała się skromna tablica ku pamięci Johanna Franka (1618-1677, autor co najmniej 110 pieśni religijnych).

19 lutego 1945 roku kościół stanął w ogniu. Był pewnym celem radzieckiej artylerii. W centrum miasta dzień i noc szalały pożary.

- Po wojnie ruina kościoła straszyła przez ponad 60 lat oczodołami wypalonych okien, bez dachu, z obsypującym się gzymsem - opowiada S. Pilaczyński.

Rys historyczny kościoła:

• 1294 - Udokumentowane pierwsze wzmianki o farze;
• 1519 - Początek rozbudowy o 8 filarów w zachodniej części;
• 1580 - Budowa empor, zwiększenie liczby miejsc siedzących do 1768;
• 1636 - Odlano dwa dzwony dla fary;
• 1720 - Wykonanie barokowego ołtarza;
• 1788 - Wieża otrzymuje instalację odgromową;
• 1842-1844 - Gruntowna renowacja fary przez berlińskiego architekta Eduarda Knoblaucha;
• 1896 - Zamontowano centralne ogrzewanie;
• 1897-1915 - Fara otrzymała po stronie południowej siedem artystycznie wykonanych witraży okiennych;
• 1922 - Montaż trzech nowych dzwonów;
• 1925 - Zamontowano oświetlenie elektryczne;
• 1939 - Nowe pokrycie dachu fary;
• 1945 - Pożar i zniszczenie fary podczas walk od lutego do kwietnia 1945 r.;
• 1970 - Prace archeologiczne w bezpośrednim obrębie fary prowadzone przez dział ochrony zabytków z Poznania;
• 2005 - Powstanie "Fundacji Fary Gubińskiej Centrum Spotkań Polsko-Niemieckich" w Gubinie oraz "Stowarzyszenia wspierającego odbudowę Fary w Gubinie" w Guben;
• 2006 - Oficjalne rozpoczęcie prac budowlanych na wieży;
• 2007 - 1 czerwca nałożenie nowego hełmu na wieżę fary. Zabezpieczenie i przemurowanie korony murów, usunięcie grożących zawaleniem resztek sklepień;
• 2008 - Uszczelnienie pomieszczeń zakrystii, zabezpieczenie arkad wewnętrznych. Skanowanie laserowe ścian oraz georadarowe badanie podłoża;
• 2011 - Rozpoczęto remont wieży, montaż schodów zewnętrznych i wewnętrznych;
• 2013 - Podczas święta „Wiosny nad Nysą” zainaugurowano regularne zwiedzanie wieży kościoła farnego;
• 2017 - 1 czerwca na szczycie wieży zamontowano nowy wiatrowskaz. Powstał z inicjatywy Guntera Quiela z Guben.

Więcej o historii fary w Gubinie można przeczytać poniżej:
Gubin. Fara była dawniej ozdobą miasta. Czy gubiński zabytek kiedyś nawiąże do czasów świetności?

CZYTAJ RÓWNIEŻ: